Het Palingoproer breekt uit (1886)

Op 25 juli 1886 brak er in de Amsterdamse Jordaan een volksopstand uit nadat de politie een eind had gemaakt aan een dieronvriendelijk volksspel, het zogenaamde palingtrekken. De opstand is de geschiedenisboeken ingegaan als het Palingoproer.

Het oud-Amsterdamse spel palingtrekken werd in de Jordaan georganiseerd.

Het spel hield in dat een levende paling aan een touw hing dat over de grachten werd gespannen. Mensen moesten in bootjes proberen de glibberige paling van het touw te trekken. De overheid bestempelde het spel als ‘wreed volksvermaak’ en verbood het.

Palingtrekken in de Jordaan

Ondanks het verbod, werd het volksspel op 25 juli 1886 toch gehouden, onder grote belangstelling. Toen de politie wilde ingrijpen keerden de toeschouwers zich tegen hen. Eén politieagent werd afgeranseld, de rest vluchtte weg om versterking te halen. Pas om tien uur ’s avonds, toen veel mensen naar huis gingen, kon de orde worden hersteld.

Een dag later braken er opnieuw rellen uit. Een menigte belaagde het politiebureau. Zelfs het leger werd erbij gehaald om de woedende menigte aan te kunnen. Er brak een gevecht uit tussen de militairen, de politie en de menigte waarbij uiteindelijk vijfentwintig mensen overleden. Ook vielen er veel gewonden.

Het oproer in de Amsterdamse Jordaan kwam volgens sociologen voort uit de ontevredenheid over de toenemende werkloosheid en sociale discriminatie. Volgens de Jordanezen werd door de politie hun ‘laatste pleziertje’ afgenomen.

Ook zou door het optreden van de politie blijken hoe ver ze van de ‘gewone man’ af stonden, aangezien het feest al een week eerder was gepland, nadat de politie een wedstrijd zaklopen wel had toegestaan. De socialisten kregen aanvankelijk de schuld van het oproer, maar werden eind 1886 onschuldig verklaard.

De groeiende ontevredenheid onder arbeiders eind negentiende eeuw leidde uiteindelijk tot de oprichting van vakbonden. Ook werden er korte tijd na het oproer verschillende sociale wetten ingevoerd, zoals de arbeidswet (1889), de leerplichtwet (1900) en de woningwet (1901).

Meer geschiedenis van Amsterdam
Overzicht van boeken over de geschiedenis van Amsterdam

Verder op 25 juli:

  • Boog van Constantijn
    Boog van Constantijn
    315 – De Boog van Constantijn wordt ingewijd door Constantijn I, tijdens de ceremonie weigert hij een offer te brengen aan de goden, dit wordt als godslastering gezien.
  • 1893 – Opening van het Kanaal van Korinthe.
  • 1980 – Een treinbotsing bij het Groningse Winsum eist negen mensenlevens.
  • 1909 – Louis Blériot vliegt als eerste Het Kanaal over.
  • 1952 – Het verdrag over de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal wordt van kracht.
  • 1978 – Louise Brown, de eerste reageerbuisbaby, wordt geboren.
  • 1980 – Tijdens de Olympische Spelen wint de Russische turner Aleksandr Dityatin zes medailles op één dag.
  • 2007 – De Franse wielerploeg Cofidis verlaat de Ronde van Frankrijk nadat de Italiaanse wielrenner Cristian Moreni is betrapt op het gebruik van testosteron.
Vorige dag

26 juli

Volgende dag

24 juli