Executie van Johan van Oldenbarnevelt (1619)
Op 13 mei 1619 wordt raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof in Den Haag om het leven gebracht. Een dag eerder is hij veroordeeld wegens land- en hoogverraad.
Vanaf de Slag bij Nieuwpoort was de relatie tussen Maurits van Oranje en Johan van Oldenbarnevelt steeds slechter geworden. Toen in 1609 het Twaalfjarig Bestand inging, werd deze relatie nog slechter. Waar Maurits de strijd wilde voortzetten – onder meer vanwege zijn positie als opperbevelhebber van de strijdkrachten – wilde Van Oldenbarnevelt de strijd, tijdelijk, staken omdat dit de handelspositie van de Republiek zou verstevigen.
In het conflict tussen de remonstranten en contra-remonstranten koos Maurits, anders dan de raadspensionaris, de zijde van de contra-remonstranten. Van Oldenbarnevelt vreesde toen dat stadhouder Maurits aanstuurde op een staatsgreep en liet in 1617 door de Staten van Holland de zogenaamde Scherpe Resolutie aannemen. Hierin werd bepaald dat troepen die door Holland werden betaald ook alleen aan de regering van Holland mochten gehoorzamen. Ook werd bepaald dat de steden in Holland ieder hun eigen religieuze en politieke zaken mochten regelen. Zo mochten ze bijvoorbeeld zelf soldaten, zogenaamde waardgelders, aannemen om de orde te handhaven. In sommige steden waar de remonstranten in de meerderheid waren werden inderdaad waardgelders aangenomen.
Maurits was van mening dat deze Scherpe Resolutie zijn rol als opperbevelhebber van het leger zwaar aantastte. Nadat de Staten-Generaal de stadhouder een dictatoriale volmacht hadden verleend, kwam de zaak in een stroomversnelling. Maurits liet de waardgelders ontslaan en belangrijke leden van de oppositie arresteren. Onder hen ook Johan van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot en Rombout Hogerbeets. Eerstgenoemde werd op 12 mei 1619 wegens land- en hoogverraad ter dood veroordeeld. Lees meer op Historiek
Artikel: Executie van Johan van Oldenbarnevelt (1619)
Boek: Het stokje van Oldenbarnevelt
Boek: De geschiedenis van Nederland in 100 voorwerpen
Verder op 13 mei:
- 535 – De Romein Agapitus I wordt tot paus gekozen.
- 1637 – Op last van kardinaal Richelieu wordt het tafelmes geïntroduceerd, zodat de dolk aan tafel niet langer nodig is.
- 1830 – Ecuador wordt onafhankelijk.
- 1888 – Brazilië schaft de slavernij af.
- 1940 – Bloed, zweet en tranenspeech van Winston Churchill in het Lagerhuis.
- 1950 – Op Silverstone, Groot-Brittannië wordt de eerste race verreden van het eerste Formule 1 kampioenschap.
- 1981 – Aanslag op Paus Johannes Paulus II in Rome.
- 1984 – Johan Cruijff neemt afscheid als voetballer. Tijdens de wedstrijd Feyenoord – FC Zwolle gaat hij 10 minuten voor tijd onder groot applaus van het veld.
- 2000 – Vuurwerkramp in Enschede, 23 doden en ongeveer 950 gewonden.
