Emile Zola publiceert zijn J’accuse (1898)

J’accuse – Emile Zola

Op 13 januari 1898 publiceert de bekende Franse schrijver Emile Zola een open brief in de literaire krant L’Aurore. De brief, getiteld J’accuse…!, is gericht aan Félix Faure, de president van de Franse Republiek. Zola stelt in de brief dat de Joods-Franse officier Alfred Dreyfus onterecht is veroordeeld.

Alfred Dreyfus is in december 1894 door de Franse krijgsraad schuldig bevonden aan hoogverraad en veroordeeld tot levenslange deportatie naar Duivelseiland, een eiland voor de kust van Frans Guyana. De officier zou als spion geheime Franse informatie hebben doorgespeeld aan de Duitsers.

Dreyfus wordt uit zijn rang gezet
Dreyfus blijkt echter op basis van vervalste documenten te zijn veroordeeld. Dat de verdenking op hem is gevallen komt vermoedelijk omdat hij van Joodse afkomst is. Niet lang na de veroordeling ontdekt het nieuwe hoofd van de Franse inlichtingendienst, Georges Picquart, dat de geheime informatie in werkelijkheid is doorgespeeld door de majoor Ferdinand Walsin Esterhazy. Zijn boodschap is echter niet welkom bij de militaire top. Ze willen voorkomen dat de zaak heropend wordt. Picquart wordt daarop op reis gestuurd naar Tunesië en later zelfs ontslagen en gevangen genomen.

De zogenaamde Dreyfus-affaire neemt hierna steeds grotere vormen aan. Ook de bekende schrijver Emile Zola hoort over de gebeurtenissen en kan het niet verkroppen dat Dreyfus en Picquart onschuldig vastzitten. In de literaire krant L’Aurore publiceert hij op 13 januari 1898 een open brief gericht aan Félix Faure, de president van de Franse Republiek, waarin hij stelt dat Dreyfus onschuldig was en enkel is veroordeeld vanwege zijn Joodse afkomst. De brief, getiteld J’Accuse (ik beschuldig), zorgt voor veel opschudding. Zola wordt aangeklaagd en veroordeeld en vlucht daarop voor enige tijd naar Engeland.

Emile Zola

Steeds meer mensen raken er hierna van overtuigd dat Dreyfus inderdaad onschuldig is veroordeeld. Nadat Dreyfus’ oude chef heeft bekend dat hij tijdens het proces heeft gelogen en bovendien verklaart dat er bewijsmateriaal is vervalst om tot een veroordeling te komen, komt de zaak in een stroomversnelling. De zaak tegen Dreyfus wordt in 1899 heropend en in 1903 wordt hij uiteindelijk volledig gerehabiliteerd. Dreyfus keert hierna terug in het leger als majoor.

De Dreyfus-affaire heeft volgens veel historici bijgedragen aan de oprichting van de zionistische beweging. Grondlegger van deze stroming, de Joods-Oostenrijkse journalist en publicist Theodor Herzl, was destijds voor de Oostenrijkse krant Neue Freie Presse in Frankrijk aanwezig om verslag te doen van de geruchtmakende Dreyfus-affaire en was diep onder de indruk van het antisemitisme Frankrijk.

Thriller van Robbert Harris over de Dreyfus-affaire
Lees hier een Nederlandse vertaling van de brief van Emile Zola

Verder op 13 januari:

  • Hagia Sophia
    Hagia Sophia
    532 – Nika-oproer in Constantinopel. Tijdens het wagenrennen komen de “Blauwen” en “Groenen” in het Hippodroom in opstand tegen het bewind van de Byzantijnse keizer Justinianus I. Bijna de halve stad wordt verwoest en zo’n 30.000 mensen komen om het leven.
  • 1552 – De Sint-Pontiaansvloed treft de westelijke kust van Nederland. Bij Den Helder wordt vijftien meter duin weggeslagen. Ook slaan in de kop van Noord-Holland grote stukken veen weg. In Zeeland stromen meerdere polders onder.
  • 1892 – Jaap Eden wordt de eerste wereldkampioen in de schaatsgeschiedenis.
  • Nachtwacht
    Nachtwacht
    1911 – Een man hakt met een schoenmakersmes in op het schilderij De Nachtwacht.
  • 1930 – De Mickey Mouse-strip wordt voor het eerst uitgebracht
  • 1957 – Het speelgoedbedrijf Wham-O produceert de eerste frisbee.
  • 1973 – De laatste autoloze zondag in België.
  • 2012 – Het cruiseschip Costa Concordia loopt bij het eiland Isola del Giglio aan de grond.
Vorige dag

14 januari

Volgende dag

12 januari